Record number of consumer insolvencies in 2023, will 2024 bring change?

The year 2023 brought with it extraordinary challenges for economies around the world. The COVID-19 pandemic had a huge impact on many sectors and industries, leading to a record number of consumer insolvencies.

In this article, we will present PMR Restructuring law firm's forecasts for the near future and look at the causes of this phenomenon and the implications of a record number of consumer insolvencies in 2023.

Consumer bankruptcies in figures

In 2020, the number of consumer insolvencies was relatively low at the beginning of the year, but noticeably the COVID-19 pandemic has affected the economy and caused huge changes. Restrictions and lockdowns have led to the closure of many companies, layoffs and loss of income for many people. As a result, the number of consumer insolvencies in Poland started to increase to eventually reach an unprecedented 13,084 consumer insolvencies and a record growth rate for 2019 i.e., 65%.

The number of consumer insolvencies remains high in 2021, However, we are seeing a decline in the growth rate from a record 65% to 39%. Nevertheless, in absolute numbers we are seeing an increase in the number of bankruptcies consumer proceedings year-on-year by 5121 proceedings, which already total more than 18,000 this year.

In 2022, the number of consumer insolvencies remains at a high levelbut we are seeing a reversal of the trend and a year-on-year decrease in the number of newly opened consumer proceedings to 15622 proceedings.

In 2023, we again see a surge in new consumer proceedings, which reaches an unprecedented 21,000 proceedings.

In Q1 2024, 5402 new consumer proceedings were opened, according to data collected by the Central Economic Information Centre. This is still a huge number of new proceedings, nevertheless a downward trend can be observed. Comparing the first quarter of 2023 with the first quarter of this year, we see a reduction in the number of new proceedings opened by almost 8%

Reasons for the record number of consumer bankruptcies:

1. Legal liberalisation and increased consumer awareness – w dniu 24 marca 2020 r. weszła w życie obszerna nowelizacja prawa upadłościowego, która bardzo mocno zliberalizowała przesłanki, jakie należy spełnić, aby sąd ogłosił upadłość konsumencką. Ta zmiana w połączeniu z rosnącą świadomością o wprowadzeniu do obrotu prawnego przepisów ułatwiających oddłużenie się nadmiernie zadłużonych konsumentów wprowadziła skokowy wzrost liczby upadłości osób fizycznych, w tym upadłości konsumenckich.
   
2. The impact of the pandemic: Pandemia COVID-19 i związane z nią lockdowny i ograniczenia spowodowały redukcję zatrudnienia, zamknięcia firm i upadek oraz osłabienie kondycji wielu sektorów gospodarki. Olbrzymia liczba ludzi straciła źródło dochodu, co prowadziło do trudności w spłacie zobowiązań finansowych, takich jak kredyty hipoteczne, karty kredytowe czy pożyczki.
   
3. Inflacja – wzrost kosztów życia: Wzrost cen dóbr i usług, w tym żywności, mieszkań, paliwa i opieki zdrowotnej, miał negatywny wpływ na budżety gospodarstw domowych. Wiele osób znalazło się w sytuacji, w której nie były w stanie pokrywać wszystkich bieżących kosztów i równocześnie spłacać swoich zobowiązań.
   
4. Increase in lending rates - The jump in bank lending and borrowing rates indicates that in 2023, the instalment increase for loans granted in 2018-2020 was around 50-55 per cent, while for 2015-2017 it was around 40-44 per cent.
   
5. Brak oszczędności – A large proportion of the population did not and still does not have sufficient savings to help in difficult financial situations. The lack of emergency funds leaves us unprepared for unforeseen expenses or loss of income.
   
6. Outbreak of war in Ukraine - After a period of numerous restrictions related to the COVID-19 pandemic, rising inflation and increased costs of doing business, the market slowly started to recover. The trend stalled after Russia's aggression against Ukraine.

Negative and Positive effects of the record number of consumer bankruptcies:

1. Unemployment and poverty: Pogłębiające się ubóstwo i wzrost bezrobocia prowadziły dotychczas do negatywnych zmian społecznych, biedy i pogłębienia ubóstwa. Wpadnięcie w zaklęty okrąg nadmiernego zadłużenia prowadził do wykluczenia poszczególnych osób z życia społecznego i wypchnięcia ich do szarej strefy. Osoby, które straciły swoje źródło dochodu i nie były w stanie spłacić swoich zobowiązań, znajdowały się w trudnej sytuacji finansowej, co wpływało negatywnie na ich codzienne życie oraz ich rodziny.
   
2. Debt relief - wprowadzenie przepisów o upadłości konsumenckiej w 2015 roku a następnie stopniowa ich liberalizacja doprowadziła do zwiększenia dostępności rozwiązań oddłużeniowych. Uproszczenie wniosków upadłościowych i zmiany w zakresie przesłanek otwarcia postępowań upadłościowych w stosunku do konsumentów i osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą umożliwiają wyjście z biedy i ubóstwa oraz godny powrót do życia codziennego.
   
3. Increased burden on the judicial system – wzrost liczby upadłości konsumenckich wiąże się z większym obciążeniem dla systemu sądowego. Sądy muszą rozpatrywać większą ilość wniosków o upadłość, co może prowadzić do opóźnień w rozstrzyganiu spraw i przedłużenia czasu trwania postępowań, a tym samym uzyskania pozytywnych efektów związanych z oddłużeniem i umorzeniem długów.
   
4. Consequences for the financial sector. – rekordowa ilość upadłości konsumenckich może mieć negatywny wpływ na bankowy sektor finansowy, co wprost przekłada się na dostępność do relatywnie taniego kredytu dostępnego dla przeciętnego obywatela. Znacząca liczba upadłości konsumencki prowadzi do wprowadzenia zmian w zakresie warunków przyznawania bankowych kredytów i pożyczek oraz do zaostrzenia kryteriów ich przyznawania. W konsekwencji wypycha część interesantów w kierunku instytucji parabankowych.   

PMR Restructuring experts' forecast

In our opinion, the economic situation in Poland is step by step starting to improve in the direction expected by the majority of the population. Doświadczeni eksperci estymują, że poprawa sytuacji gospodarczej udrożni spływ wierzytelności   i coraz mniej firm będzie zalegać z fakturami wystawianymi w ramach konkretnej usługi i poprawie ulegnie wydłużający się dotychczas okres spłat. Potwierdzeniem powyższego mogą być spływające dane dotyczące jakości spłat kredytów.

The indices published by the Credit Information Bureau show, that across all product types (instalment loans, cash loans, home loans, cards) there has been an improvement, both on a monthly and annual basis. The above should also translate into the number of applications for new consumer insolvency proceedings being filed.